بررسی عوامل مؤثر در تخریب منابع طبیعی (مطالعه موردی: حوضه 9 شفارود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اکولوژی محیط‌زیست، آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، ایران

چکیده

متأسفانه واقعیت ­های موجود نشان دهنده تخریب منابع طبیعی در کل کشور می‌باشد. به دلیل اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر در تخریب منابع طبیعی با جمع‌آوری اطلاعات از کارشناسان منابع طبیعی در حوضه 9 شفارود استان گیلان صورت گرفته است. به همین منظور این تحقیق با جمع‌آوری اطلاعات توصیفی اقتصادی- اجتماعی به روش پرسشنامه در چارچوب یک طیف 10 درجه‌ای با مقیاس فاصله‌ای انجام شد که در این طیف عدد صفر و ده به ترتیب برای پاسخ­ های بدون تأثیر و بسیار مؤثر در تخریب منابع طبیعی تعریف شد. همچنین نوع دیگر سؤالات به‌صورت (بلی، خیر و تا حدودی) در مورد هر یک از عوامل مورد بررسی در پرسشنامه تعبیه شد و در نهایت مسائل و مشکلات اکوسیستم جنگل با طرح 25 سؤال در قالب یک پرسشنامه در اختیار کارشناسان دستگاه اجرائی منابع طبیعی قرار گرفت. نتایج آنالیز فاکتوری نشان داد که 15 مورد از مشکلات و تنگناهای مورد بحث بیش از حد متوسط در عدم توسعه مناسب حوزه مورد مطالعه نقش داشته که میانگین امتیاز آن‌ها 2/6 بوده است. برای تعیین تناسب داده‌ها جهت کاربرد از آزمون KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. مقدار KMO برابر 788/0 برآورد شد که مقدار بسیار خوبی برای تحلیل عاملی است و با توجه به اینکه کمترین عدد اشتراک 73/0 می‌باشد، پس جدول اشتراکات نشان‌دهنده مناسب بودن سؤالات این حوزه در فرآیند تحلیل عاملی می‌باشد. نتایج نشان داد که تعداد دام و عدم رعایت زمان مناسب چرا دام از عمده‌ترین دلایل تخریب منابع طبیعی (جنگل و مراتع) هستند. همچنین بی‌سوادی جنگل نشینان، برخورد نادرست مأمورین جنگلبان و واگذاری بهره‌برداری از جنگل‌ها به بخش خصوصی اختلاف معنی‌داری را از نظر تخریب منابع طبیعی نشان نداد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors affecting the degradation of natural resources (Case study: basin 9 of Shafaroud)

نویسندگان [English]

  • Masoud Amiri Lemar 1
  • Aghil Moradmand Jalali 2
1 PhD student in Environmental Ecology, Azerbaijan National Academy of Sciences
2 M. Sc. Graduated, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Mazandaran, Iran
چکیده [English]

Unfortunately, the facts show the degradation of natural resources in Iran. Due to the importance of this issue, the present study aims to examine the social - economic factors effecting on natural resource degradation, by collecting data from experts in natural resources in the basin 9 Shafaroud of Guilan provinces. For this purpose, this study was performed by collecting descriptive information on socio - economic survey method within a range of 10 degrees with a distance scale. In this range, the number of zero and 10 respectively, defined for response without affecting and a response very effective to the degradation of natural resources. In addition, other types of questions as (yes, no and somewhat) in each of the factors studied were embedded in the questionnaire. Finally, the problems of forest ecosystems in the form of questionnaire with 25 questions provide to administrative senior experts in natural resources. Results of factor analysis showed that 15 cases of problems and bottlenecks discussed, involved more than average in the proper development of the area that their average score was 6.2. To determine suitability of data for the application, KMO and Bartlett test was used. KMO value in this part of the study was estimated 0.788 which is a very good value for factor analysis. Due to this fact that the minimum subscriptions number is 0.73, so subscribe table indicating the suitability of the questions in this area in the process of factor analysis. The results show that the number of farmer and failure to meet the appropriate grazing time is the major reason to destruct natural resources (forest and rangeland). Also illiteracy of foresters and improperly behavior of ranger and changing the exploitation of forests to the private sector, show no significant difference in destruction natural resources. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Socio-economic
  • destruction of natural resources
  • Forest
  • Shafaroud
  • Rangeland