وضعیت درختان خشکیده در جنگل های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل‌های منطقۀ بیوره استان ایلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایران

2 استادیار گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایران

3 دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی وضعیت خشکیدگی درختان در جنگل­ های زاگرس، منطقه­ ای به مساحت 96 هکتار از جنگل­ های منطقه بیوره شهرستان ملکشاهی در استان ایلام انتخاب و به‌صورت صددرصد آماربرداری شد و برخی ویژگی‌های درختان سالم و خشکیده یادداشت گردید (نام گونه درختی، فرم رویشی (درختی، درختچه‌ای)، فرم پرورشی (دانه‌زاد، شاخه‌زاد)، تعداد جست‌ها (سالم و خشکیده)، ارتفاع درخت، قطر برابر سینه، قطر متوسط تاج، درصد خشکیدگی، نوع خشکیدگی (تنه یا سرشاخه‌ها) و موقعیت جغرافیایی درختان خشکیده). نتایج نشان داد که نزدیک به 70 درصد درختان منطقه دارای فرم شاخه‌زاد و 30 درصد نیز دارای فرم دانه‌زاد می‌باشند. گونه‌های بلوط ایرانی با 8/92 درصد و زالزالک 59/5 درصد دارای بیشترین و گونه ارژن کمترین فراوانی در منطقه مورد مطالعه است. بر اساس نتایج این تحقیق، درصد کل خشکیدگی در منطقه 15/11 درصد است که بیشترین میزان خشکیدگی درختان در جهت­ های غربی و جنوبی و کمترین آن در جهت‌های شرقی و شمالی است. گونه‌های زالزالک، کیکم و بلوط به ترتیب بیشترین و گونه­ های ارژن و بنه کمترین درصد خشکیدگی در این منطقه را دارا هستند. درصد خشکیدگی درختان در این منطقه با افزایش طبقات قطری روند افزایشی نشان داد. به‌طوری‌که در طبقات قطری 4 و 6 سانتی‌متری میزان خشکیدگی زیر 10 درصد بوده و در طبقات قطری 84 و 88 سانتی‌متری حدود 35 درصد درختان خشک بودند. علاوه بر این، درصد خشکیدگی در بین فرم‌های رویشی دانه‌زاد بیشتر از فرم رویشی شاخه‌زاد مشاهده شد. با توجه به نتایج این تحقیق، مهم‌ترین عامل خشکیدگی درختان در منطقه را می‌توان خشک‌سالی‌ها و کاهش نزولات آسمانی در سال‌های اخیر عنوان کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The status of dead standing trees in Zagros forest (Case study: Bioreh Forests in Ilam Province)

نویسندگان [English]

  • Ali Mahdavi 1
  • Javad Mirzaei 2
  • Omid Karami 3
1 Associate Professor, Dept. Forest Sciences, Faculty of Agriculture, Ilam University, Iran
2 Assistant Professor, Dept. Forest Sciences, Faculty of Agriculture, Ilam University, Iran
3 Ph.D Student of Forestry, Sari University of Agriculture and Natural Resources, Iran
چکیده [English]

To determine the amount of dead standing trees in Zagros forest, a forest area (96 ha) of Bioreh catchment in Malekshahi city in Ilam province was selected. A hundred percent or complete inventory in study area was conducted. The results showed that near to 70% of all trees were sprout-origin and about 30% were seed-origin. While Quercus brantii var persica (92.8 %) and Cerategus sp (5.5%) had the highest abundance, Amygdalus sp., had the lowest amount of abundance compared to other species in the study area. The results also showed that the total percentage of standing deadwood was 11.15% which West and South facing aspects had the highest and East and North facing aspects had the lowest ratios of standing deadwoods. Amygdalus sp., Acer cinerascense and Quercus persica species had the most ratios of standing dead trees while Cerateagus sp., and Pistacia atlantica species had the lowest ratios of standing deadwoods. With increasing in diameter classes, the standing dead trees were increasing in the study area so that the ratio of deadwood in the diameter classes 4 and 6 was less than 10 % while in the diameter classes 84, 88, 92 and 112 the ratio of deadwoods was about 35, 100, 37, and 75% respectively. Furthermore, the percentage of standing deadwoods among seed-origin trees was more than sprout-‌ origin trees. Base on the results, the regional drought and precipitation deficit in the last years was the most important factor in causing standing deadwoods. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ilam
  • Quercus persica
  • Zagros forest
  • deadwood trees