نقش اقتصادی جنگل در معیشت خانوارهای روستایی در زاگرس شمالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد و مدیریت جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

2 استادیار گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

چکیده

هرچند جنگل‌ های زاگرس از لحاظ تولید چوب صنعتی جایگاه چندانی ندارند، اما محصولات غیر الواری این جنگل‌ ها می‌ توانند نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای روستایی ایفا کنند. این مطالعه که در بخش نمه‌شیر از توابع شهرستان بانه در استان کردستان انجام گرفت، به بررسی انواع راهبردهای معیشتی مردم روستایی و جنگل‌ نشین، نقش اقتصادی هر یک و به‌ خصوص سهم اقتصادی انواع مختلف محصولات غیر الواری جنگل می‌ پردازد. نتایج نشان می‌ دهد که متوسط درآمد خالص سالانه خانوارهای مورد مطالعه حدود 6/189 میلیون ریال بود که مبادله کالا در مرز ایران و عراق با سهم 5/42 درصد از درآمد خالص سالیانه، اصلی‌ ترین راهبرد معیشتی مردم جنگل‌ نشین است و پرداخت‌ های انتقالی نظیر یارانه‌ ها با 1/17 درصد در جایگاه دوم قرار دارند. درآمد حاصل از بهره‌ برداری از محصولات غیر الواری جنگل که سومین راهبرد معیشتی است، حدود 3/12 درصد درآمد خالص سالیانه را تشکیل می‌ دهد و این میزان بیشتر از سایر منابع درآمدی نظیر کشاورزی، باغداری و دامداری سنتی بوده است. همچنین بیشترین سهم درآمدهای غیرنقدی مربوط به بهره‌ برداری از محصولات غیر الواری جنگل بوده است. در میان انواع مختلف این محصولات، بیش‌ترین سهم درآمدی مربوط به چرای دام در جنگل بوده و بهره‌ برداری از گزو، سرشاخه‌ زنی درختان بلوط (گلازنی) و جمع‌ آوری بذر بلوط به ترتیب در رتبه‌ های بعدی جای دارند. با توجه به نتایج بدست آمده، به‌ منظور تضمین پایداری جنگل‌ های شهرستان بانه و معیشت مردم جنگل‌ نشین، اجرای برنامه‌ های مدیریت مشارکتی جنگل و ساماندهی بهره‌ برداری سنتی پیشنهاد می­ شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Economic role of forests in rural livelihoods in northern Zagros

نویسندگان [English]

  • Sheyda Khosravi 1
  • Rahim Maleknia 2
  • Mehdi Khedrizadeh 3
1 Ph.D. student of forest economic and management, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran
3 M.Sc. student of forestry, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran
چکیده [English]

Zagros forests are not economically important as a source of industrial wood. However, at the local level, non-timber forest products play an important role in supporting rural livelihoods. This study was conducted to examine the financial importance of the different types of livelihood strategies; and investigate non-timber forest products (NTFPs) role in household economy of rural people and forest dwellers. The study was carried in Namehshir district of Kurdistan province, northern Zagros forests, Iran. The results showed that the average annual net income in the sample population was 189,600,000 Rials. Net income from NTFPs that made up 12.3% of the total household net income, contributed the third most important income sources after income from the cross-border trade between Iraq and Iran with 42.5% and government transfer payments with 17.1%. However, NTFPs income was higher than other income sources such as agriculture, horticulture and livestock and has the largest share in subsistence income. Moreover, the study revealed that among all types of NTFPs, livestock grazing in the forest provides the highest income. Oak Manna, tree fodder and oak seed were the next most important sources of NTFPs income for households, respectively. From findings of this research, establishing the participatory forest management and organizing the traditional operations are recommended to ensure sustainability of the forests and the livelihoods of forest dwellers. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baneh
  • cross-border trade
  • government transfer payments
  • livestock grazing in the forest
  • non-timber forest products